Δελημπαλταδάκη Σταυρούλα
Δεκέμβριος 2012
Προσαρμοστικότητα, ένας καλός τρόπος επιβίωσης
Από την στιγμή της γέννησής μας διανύουμε μια πορεία με αέναες αλλαγές τόσο προσωπικές όσο και στο περιβάλλον μας. Πολλές απ’ αυτές, ούτε τις περιμένουμε, ούτε τις ελέγχουμε κι ούτε μπορούμε να τις αποφύγουμε. Καλούμαστε, λοιπόν, να επιδεικνύουμε συνεχόμενη προσαρμοστικότητα στις συνθήκες που αλλάζουν, στις μεταβαλλόμενες σχέσεις μας, στα ασταθή περιβάλλοντα, στους αστάθμητους παράγοντες που ανατρέπουν την καθημερινότητά μας. Το ένστικτο της αυτοσυντήρησης και η νοημοσύνη μας βοηθούν στο να τα καταφέρνουμε.
Τα τελευταία χρόνια, με τις τόσο ραγδαίες αλλαγές στην οικονομία, στην πολιτική, στις σχέσεις, στους θεσμούς, στη σχέση του πολίτη με το κράτος κοκ., δυσκολευόμαστε όλο και περισσότερο να αντέξουμε την τόσο μεγάλη και συχνή ρευστότητα στην καθημερινότητά μας. Η ματαίωση, η απογοήτευση, το αίσθημα αδιεξόδου κι ανημποριάς, ο θυμός, η θλίψη και συχνά η ανάγκη παραίτησης, μας κατακλύζουν όλο και συχνότερα πλέον. Βλέπουμε γύρω μας να καταρρέουν άνθρωποι που έδειχναν κι ήταν δυνατοί, ισορροπημένοι, αισιόδοξοι, μαχητές. Οι δυσκολίες της εποχής μας ξεπερνούν κάποιες φορές, μας πνίγουν, μας ισοπεδώνουν, μας ακινητοποιούν.
Είναι πρωτόγνωρες και πολυεπίπεδες οι δυσκολίες, που καλούμαστε να ανταπεξέλθουμε. Βρισκόμαστε στην καρδιά μιας μεγάλης και πολυπρισματικής κρίσης, που ακόμη δεν έχουμε καταφέρει να συνειδητοποιήσουμε. Δεν υπάρχει περίπτωση, όμως, να μην τα καταφέρουμε. Θα εξέλθουμε ούτως ή άλλως από αυτήν την ταλαιπωρία. Όταν κανείς βρεθεί στον ωκεανό ναυαγός, δεν έχει την πολυτέλεια για ευχολόγια όπως: «αχ, ας ήμουν τώρα στην παραλία, πάνω σε μια ξαπλώστρα» ή «ας ερχόταν ένα ελικόπτερο τώρα να με σώσει». Οι ελπίδες του για σωτηρία, εστιάζονται σε εκείνον τον ίδιο και στις δυνάμεις που φέρει, πνευματικές και σωματικές και που αν αξιοποιήσει στο έπακρο, έχει σοβαρές πιθανότητες να σωθεί. Έτσι κι εμείς τώρα, θα σταθούμε στο τι μπορούμε να κάνουμε προκειμένου να αντέξουμε τις δυσκολίες και να βγούμε αλώβητοι ψυχικά και σωματικά από την κρίση.
Οι δυνάμεις μας είναι ανεξάντλητες κι αυτό το διαπιστώνουμε κάθε φορά που καταφέρνουμε να ξεπεράσουμε κάτι σοβαρό. Εμείς, ως Έλληνες, έχουμε περάσει πολλές ταλαιπωρίες, που δεν μας λύγισαν. Έχουμε χαρακτηριστικά που αποτελούν ορόσημο για την ανάπτυξη,- προσωπική και κοινωνική-, ολόκληρων λαών ανά τον πλανήτη. Και αυτή εδώ η κρίση, δεν είναι η χειρότερη που έχουμε περάσει, γιατί απλά το χειρότερο δεν μπορεί να οριστεί με κυρίαρχο κριτήριο το χρήμα. Το πλέον πολύτιμο αγαθό, είναι η υγεία κι αυτό μπορούμε να το αποσυνδέσουμε, σε έναν σημαντικό βαθμό, από τα υλικά αγαθά. Κι αν επιτρέψουμε στις τωρινές συνθήκες να μας κλονίσουν, τότε θα απειληθεί και η υγεία μας.
Η δύναμη του μυαλού και της ψυχής μας είναι πολύ πιο ισχυρή απ’ όσο πιστεύουμε. Μπορούμε να καταφέρουμε πολλά, να ανατρέψουμε κάθε προγνωστικό, αν πραγματικά συστρατεύσουμε όλες μας τις δυνάμεις προκειμένου να βρούμε νέους τρόπους επιβίωσης. Χρειαζόμαστε, λοιπόν, επαναπροσδιορισμό στόχων και προσαρμοστικότητα σε ό,τι νέο αποφασίσουμε στο εξής. Να θέσουμε νέες προτεραιότητες, να αναζητήσουμε πηγές χαράς, ευεξίας, χαλάρωσης, ανεμελιάς κοντά στη φύση, με τους δικούς μας ανθρώπους, ερχόμενοι ξανά σε επαφή με την παράδοσή μας, την ιστορία μας, αλλά και αναζητώντας νέους τρόπους οικονομικής επιβίωσης. Να ψάξουμε μέσα μας, να αξιοποιήσουμε όλο το δυναμικό μας, να ξεδιπλώσουμε και να αναπτύξουμε τα χαρίσματά μας και να κάνουμε το ίδιο και με το περιβάλλον μας. Ζούμε σε έναν όμορφο, ευλογημένο, τόπο. Με πολυποίκιλο τοπίο, αυτάρκη σε αγαθά, παραγωγικό, με καλό κλίμα και με πηγές ενέργειας, ακόμη ανεκμετάλλευτες στο σύνολό τους. Τα προηγούμενα χρόνια ρήμαξαν οι περιουσίες μας, ερήμωσαν χωριά, αφέθηκαν εισοδήματα να χαθούν, από τεμπελιά ή αδιαφορία και από τη «νεοπλουτίστικη» νοοτροπία μας. Ε, τώρα, ας κάνουμε τον απολογισμό μας, ας αλλάξουμε ρότα κι ας εκμεταλλευτούμε ό,τι παραμελήσαμε τελευταία.
Αν συνειδητοποιήσουμε την ουσία της ύπαρξής μας, θα νοιώσουμε την ανάγκη να προφυλάξουμε τον εαυτό μας από περιττές έγνοιες, χρέη, καταστροφικά συναισθήματα και ψευδο-αδιέξοδα. Θα συνειδητοποιήσουμε πόσα λίγα απαιτούνται για να χαμογελάμε, να ευτυχούμε, να διασκεδάζουμε, να δραπετεύει ο νους κι η ψυχή από τα προβλήματα της καθημερινότητας. Τότε, θα δυναμώσουμε, θα μπορέσουμε με μεγαλύτερη δυναμική να αντιμετωπίσουμε τα όποια προβλήματα, να συνειδητοποιήσουμε τα λάθη μας, να αποφύγουμε να τα επαναλάβουμε και να μπορέσουμε να προσαρμοστούμε σε μια νέα πραγματικότητα, την οποία θα την φτιάξουμε εκ νέου. Χρειάζεται, όμως, να παραμείνει η αισιοδοξία, η μαχητικότητα, η ψυχραιμία, για να αναπτύξουμε την κατάλληλη στρατηγική αντιμετώπισης και διαχείρισης της κρίσης. Η δύναμη της προσαρμοστικότητας του ανθρώπου είναι ανεξάντλητη και αποτελεσματική, αρκεί να μην χάνουμε την πίστη στον εαυτό μας αλλά και στον συνάνθρωπο!
Ένα αρχαίο ρητό αναφέρει πως όταν δεν μπορούμε να αλλάξουμε την πραγματικότητα, αλλάζουμε το βλέμμα μας ως προς αυτή. Ας αντιμετωπίζουμε κάθε δυσκολία της ζωής σαν μια δοκιμασία ενδυνάμωσής μας, σαν μια ευκαιρία μάθησης, σαν μια πρόκληση να βγούμε ξανά νικητές και σε αυτή την μάχη, ενισχύοντας την αυτοπεποίθησή μας, ανακαλύπτοντας συνεχώς δυνάμεις στον εαυτό μας, αναπτύσσοντας νέες τεχνικές και τρόπους διαχείρισης των δυσάρεστων ανατροπών της ζωής.
Η προσαρμοστικότητα, είναι η ικανότητα του ατόμου να απορροφά τις αλλαγές που δεν μπορεί να αποφύγει, να τις αποδέχεται και να βρίσκει νέους τρόπους να μπορεί να επιβιώνει εξασφαλίζοντας ηρεμία, ποιότητα ζωής, προσωπική ισορροπία και ψυχοσωματική υγεία. Δεν σημαίνει, όμως, και πλήρη αποδοχή των πάντων, άκριτα κι αναντίρρητα. Δεν σημαίνει απώλεια της προσωπικότητας, απόσυρση προσωπικών στόχων και παραίτηση. Δεν σημαίνει παθητική στάση ζωής και ανοχή στο ο,τιδήποτε επιβάλλουν οι όποιες εξουσίες. Είναι η δυναμική, αισιόδοξη, μαχητική, ευέλικτη, δημιουργική στάση ζωής, που επιβάλλεται να υιοθετήσουμε όλοι κι όλες. Η ζωή, ναι, δεν είναι πάντα δίκαιη κι ούτε εύκολη. Όπως κι αν είναι όμως, παραμένει όμορφη, γεμάτη ευκαιρίες για χαρά, ζωντάνια, δημιουργία, ευχαρίστηση, εμπειρίες, γνώση, συναισθήματα. Αρκεί να παραμένουμε αποφασισμένοι, να αδράττουμε την κάθε στιγμή και να πιστεύουμε ακράδαντα ότι μπορούμε να χαράξουμε εμείς την πορεία μας, κόντρα στις όποιες αντιξοότητες.