Στη σύγχρονη εποχή με τις τόσο ραγδαίες αλλαγές της που δεν προλαβαίνουν ούτε γονείς αλλά ούτε και τα παιδιά να τις αφομοιώσουν – μας προλαβαίνουν τα γεγονότα- χρειάζεται να είμαστε ευέλικτοι. Αυτός είναι ο χρυσός κανόνας για τις διαπροσωπικές σχέσεις.
Συχνά η κρίση στην οικογένεια προσφέρει μια θαυμάσια ευκαιρία να πάνε οι σχέσεις καλύτερα, αρκεί να την χειριστούμε σωστά. Συνήθως αυτό που μας πληγώνει περισσότερο είναι ότι δεν γίνονται αντιληπτά τα συναισθήματά μας τη δεδομένη στιγμή. Θα ήταν όμως χρήσιμο να εξετάσουμε και τον εαυτό μας, μια που συχνά στις διαπροσωπικές σχέσεις το πρόβλημα δεν έχει να κάνει με τον άλλο, αλλά με μας.
Είναι πολύ σημαντικό να έχουμε την ευελιξία και την προθυμία να επαναπροσδιορίζουμε τα πιστεύω μας, τις αξίες μας και τη στάση μας, όταν χρειάζεται και να καθορίζουμε νέους τρόπους συμπεριφοράς. Για να μπορούμε να συνεργαζόμαστε αρμονικά με τους γύρω μας, πρέπει να μάθουμε να αναγνωρίζουμε τα συναισθήματα, τις απόψεις, τις ιδέες τους και να αποδεχόμαστε το γεγονός ότι κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός κι ότι αυτή η διαφορετικότητα μπορεί να αξιοποιηθεί και να οδηγήσει στην εξέλιξη και την πρόοδο.
Οι διαπροσωπικές σχέσεις είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τη συναισθηματική νοημοσύνη. Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι η ικανότητα του ατόμου για αυτοεπίγνωση, αυτοέλεγχο, αυτοκυριαρχία, ενσυναίσθηση (η ικανότητα του ατόμου να μπαίνει στη θέση του άλλου, να δείχνει κατανόηση και συμπάθεια), διαπραγμάτευση κι άσκηση επιρροής. Είναι μια ικανότητα η οποία αναπτύσσεται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας, μέσα από τις γνώσεις και τις εμπειρίες μας.
Στις διαπροσωπικές σχέσεις της οικογένειας υπάρχουν πολλές προσδοκίες. Προσδοκίες, επιθυμίες, ανάγκες των γονέων αλλά και των παιδιών. Συχνά οι προσδοκίες και οι ανάγκες του ενός συγκρούονται με αυτές του άλλου. Θα πρέπει να προσμετρούμε την ηλικία, τα χαρακτηριστικά, την προσωπικότητα, αλλά και τους στόχους του κάθε μέλους, ώστε να τηρούνται τα όρια και ο αλληλοσεβασμός στην οικογένεια. Η συνεργασία όλων των μελών, είναι απαραίτητη για την επιβίωση αλλά και την ευημερία όλων. Όσο πιο ισότιμη, ανοιχτή, ειλικρινής είναι η επικοινωνία μεταξύ των μελών, τόσο πιο ουσιαστικές γίνονται και οι σχέσεις μεταξύ τους.
Στις διαπροσωπικές μας σχέσεις με τα παιδιά, είναι πολύ βασικό να μην είμαστε απόλυτοι. Δεν μπορούμε συχνά να είμαστε σίγουροι για τα αίτια της συμπεριφοράς τους. Θα πρέπει να ξεχωρίζουμε την ορατή πλευρά που είναι η συμπεριφορά και την αόρατη, που είναι οι σκέψεις, τα συναισθήματα, τα τραύματα, οι φοβίες, οι πεποιθήσεις, οι αξίες (των παιδιών) κτλ. Να δίνουμε στο παιδί το δικαίωμα για λάθος, να θυμόμαστε ότι μέσα από τα λάθη του, θα ωριμάσει και θα αναπτυχθεί κι ότι μαζί με τα παιδιά, εξελισσόμαστε κι εμείς οι ενήλικες. Δεν αλλάζουν μόνο τα παιδιά, αλλά όλοι μας κάθε στιγμή. Δεν υπάρχει στασιμότητα ούτε στα άτομα, ούτε στις σχέσεις, ούτε στο περιβάλλον κι ούτε στις συνθήκες. Θα πρέπει, λοιπόν, να είμαστε έτοιμοι να δεχόμαστε τις αλλαγές, να κατανοούμε, να συγχωρούμε και να είμαστε ευέλικτοι.
Επικοινωνώ σημαίνει εκφράζω το συναίσθημα. Αυτό όμως δεν είναι αυτονόητο στις διαπροσωπικές σχέσεις της οικογένειας. Ο άνθρωπος θέλησε να φύγει από τη μοναξιά του και να συμβιώσει με άλλους , όχι μόνο για να ικανοποιήσει βιολογικές ανάγκες του, αλλά και για να δώσει νόημα στο συναίσθημά του. Όμως, η ουσιαστική επικοινωνία των μελών της οικογένειας, εξαρτάται πολύ από την προσπάθεια που καταβάλλουν όλα τα μέλη καθημερινά γι’ αυτό. Σήμερα πολύ άνθρωποι δεν εκφράζουν τα συναισθήματά τους, ούτε καν με τα μέλη της οικογένειάς τους. Κλείνονται στον εαυτό τους, πίνουν πολύ, καπνίζουν πολύ, αρρωσταίνουν συχνά από ψυχοσωματικές νόσους, γίνονται καχύποπτοι και θεωρούν εχθρικό τον κόσμο που τους περιβάλλει. Συχνά η οικογένεια συστεγάζεται, δεν επικοινωνεί ουσιαστικά. Πραγματική επικοινωνία είναι το νοιώθουμε περήφανοι μέσα στην οικογένειά μας, να μη θέλουμε να την αλλάξουμε, όσα προβλήματα κι αν αντιμετωπίζει, να νοιώθουμε εμπιστοσύνη κι ασφάλεια, στοργικά και υποστηρικτικά για κάθε μέλος της. Να κατανοούμε τις δυσκολίες, να μην αποφεύγουμε τις όποιες συγκρούσεις και να τις διαπραγματευόμαστε με γόνιμο διάλογο.
Η οικογένεια, κι ειδικά στις μέρες μας, μπορεί να αποτελέσει το εφαλτήριο μας για τη ζωή. Είναι η πρώτη κοινωνική ομάδα που μας υποδέχεται, μας παρέχει άνευ όρων αποδοχή, αγάπη, ανιδιοτελές ενδιαφέρον, υποστήριξη και φροντίδα. Η ομάδα που μπορεί να μας επιτρέψει να εκφράζουμε κάθε σκέψη μας, άκριτα και καλοπροαίρετα. Είναι η σταθερά μας, μια αέναη πηγή άντλησης δυνάμεων, μια στοργική αγκαλιά, ένα καταφύγιο για τον ψυχισμό μας. Αρκεί να την φροντίσουμε, να τη σεβαστούμε, να την διατηρούμε οργανωμένη και να την προασπιζόμαστε κάθε στιγμή.
Συχνά θεωρούμε δεδομένα τα συναισθήματα, την αγάπη, αλλά και την ανοχή της οικογένειας, ανεξάρτητα από τη συμπεριφορά των μελών της. Τίποτα δεν είναι δεδομένο στις σχέσεις. Ακόμη και οι συγγενικές σχέσεις που δεν είναι επιλογή μας, είναι σχέσεις που χτίζονται, διαμορφώνονται, αλλάζουν κάθε στιγμή, ανάλογα την αλληλεπίδραση των μελών της. Δεν γεννήθηκε κανείς για να ανέχεται κανέναν κι ούτε για να υπηρετεί κανέναν. Οι γονείς ναι μεν έχουν αυξημένες υποχρεώσεις ως προς τα ανήλικα παιδιά, αλλά και πάλι, οι σχέσεις οφείλουν να είναι ισότιμες, με αμοιβαιότητα συναισθημάτων, επιμερισμό των οικογενειακών υποχρεώσεων κι αλληλοσεβασμό. Ακόμη και στις περιπτώσεις που οι οικογενειακές σχέσεις δεν είναι καλές, αν τα μέλη πραγματικά το επιθυμούν, μπορούν πάντα να βελτιώνουν το κλίμα στην οικογένεια, αναπτύσσοντας την επικοινωνία και τον ανοιχτό διάλογο και κάνοντας – κατά περίπτωση- και τις όποιες αλλαγές απαιτούνται.
Το να φροντίζουμε τον οικογενειακό ιστό, αποτελεί επένδυση για όλη την οικογένεια, που μας δίνει σοβαρά εχέγγυα για την ασφάλεια, σταθερότητα και την προσωπική ανάπτυξη του κάθε μέλους της ξεχωριστά!