Σταυρούλα Δελημπαλταδάκη, ψυχολόγος – παιδαγωγός
4.6.18
Τα παιδιά αλλά και οι γονείς κάθε χρόνο περιμένουν πώς και πώς το κλείσιμο του σχολείου και την έναρξη των καλοκαιρινών διακοπών. Μαθητές και μαθήτριες λαχταρούν να σταματήσουν για λίγο την καθημερινή σχολική μελέτη, να μην ξυπνούν τόσο πρωί, να έχουν παραπάνω χρόνο για βόλτες και παιχνίδια, να μην υπάρχει τόσο άγχος στην καθημερινότητά της οικογένειας και να ηρεμήσει το σπίτι τα απογεύματα από τις συγκρούσεις που φέρνουν οι σχολικές υποχρεώσεις.
Κι ο καιρός περνά, το σχολείο κλείνει, ξεκινούν τα πρώτα μπάνια, τα παιδιά χορταίνουν ύπνο, βλέπουν όσο θέλουν τους φίλους τους και τους συγγενείς τους, παίζουν με τις ώρες τα παιχνίδια τους στο σπίτι… Κι έπειτα καταφτάνει η πλήξη και το νέο κύμα έντασης. Κι όσο πιο χαλαρή και απρόβλεπτη είναι η μέρα των παιδιών, τόσο μεγαλύτερη υπερένταση, ζημιές, σκανταλιές κι ανυπακοή αναπτύσσουν.
Τα παιδιά χρειάζονται πρόγραμμα, όρια, δραστηριότητες, κίνηση, έξυπνο και δημιουργικό παιχνίδι, κατασκευές, επαφή με τη φύση, αλλά και μια μικρή επαφή έστω, με τον μαθητικό τους ρόλο, για να νοιώθουν ήρεμα, ευτυχισμένα και ενεργά. Τα ανύπαρκτα όρια, η χαοτική μέρα, τα αποδιοργανώνουν και τα αναστατώνουν. Στα παιδιά δε με υπερκινητικότητα ή και άλλες ιδιαιτερότητες απαιτείται η δομημένη καθημερινότητα των καλοκαιρινών διακοπών. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν θα έχουν χρόνο και για ελεύθερο παιχνίδι ή χαλάρωση.
Προφανώς και θα πρέπει να υπάρχουν σημαντικές διαφοροποιήσεις μεταξύ της χειμερινής και καλοκαιρινής περιόδου, αλλά η δομή της μέρας τους, χειμώνα – καλοκαίρι, θα πρέπει να έχει οργανωθεί, ακόμη και με διαφορετικό περιεχόμενο. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με βάση καταρχάς τα ενδιαφέροντα, τις ανάγκες και τις επιθυμίες των παιδιών σε συνεργασία με τους γονείς και τις δυνατότητές τους.:
‣ Καταγράφουμε τις δραστηριότητες, που θέλουν και πρέπει τα παιδιά να συμμετάσχουν, όπως και τις ώρες και τις μέρες που αυτές θα πραγματοποιούνται. Τα μπάνια στη θάλασσα, το ελεύθερο παιχνίδι εντός ή εκτός σπιτιού, τυχόν μαθήματα, οι ώρες εθελοντισμού, οι μέρες και οι ώρες εξόδων των παιδιών, οι οικογενειακές έξοδοι, η τακτοποίηση των προσωπικών αντικειμένων τους στο σπίτι και η επιμέλεια του δωματίου τους, η μικρή έστω συμβολή τους στις υποχρεώσεις της οικογένειας, οι ώρες γευμάτων και ξεκούρασης, η ώρα ύπνου κτλ, θα πρέπει να είναι δομημένες κι οργανωμένες σε εβδομαδιαίο πρόγραμμα, που θα βρίσκεται αναρτημένο στο δωμάτιό τους.
‣Μπορούμε να σημειώσουμε με διαφορετικό χρώμα την κάθε δραστηριότητα εβδομαδιαίως, ώστε να είναι πιο ευανάγνωστο στα μικρά παιδιά.
‣Εξαιρετικά σημαντικό είναι να υπάρχουν καθημερινά ελεύθερες ώρες για να τις περάσει το παιδί, όπως εκείνο θα επιλέξει.
Η περίοδος των θερινών διακοπών θα πρέπει να ξεκάθαρα να λειτουργεί ως περίοδος ξεκούρασης, χαλάρωσης και διασκέδασης για τα παιδιά. Όμως, όπως ένα καλά οργανωμένο ταξίδι σε μια μακρινή χώρα, όπου πριν καν ξεκινήσει, ξέρουμε πού θα πάμε, ποια μέρα και για πόσες ώρες, πού θα μείνουμε, τί ώρα είναι τα γεύματα, οι ελεύθερες ώρες μας κτλ, έτσι θα πρέπει ευχάριστες αλλά κι οργανωμένες να είναι και οι θερινές διακοπές των παιδιών. Όταν πάλι το πρόγραμμα που έχουμε φτιάξει ανατρέπεται, το επαναπροσδιορίζουμε εύκολα. Κι αυτό βοηθά το παιδί να αντιληφθεί και να εκπαιδευτεί στη συνθήκη, ότι πολλά απρόοπτα μπορούν να προκύψουν, αλλά όταν τα διαχειριζόμαστε σωστά, μπορούμε όλα να τα προλάβουμε με σωστό προγραμματισμό.
Τα κέρδη από τη δόμηση των θερινών διακοπών των παιδιών είναι πολλά και σημαντικά, ενδεικτικά αναφέρουμε κάποια:
- Τα παιδιά προσαρμόζονται εύκολα στο σχολείο μετά τις διακοπές τους
- Δεν απομακρύνονται από τη διαδικασία της γνώσης για μεγάλο χρονικό διάστημα, άρα δεν προκύπτουν μαθησιακά κενά.
- Μαθαίνουν να συνδυάζουν και να προλαβαίνουν στην ίδια μέρα την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους, με τη βόλτα, το παιχνίδι και τη διασκέδαση κι αυτό τα βοηθά να μην αγχώνονται όταν έχουν πολλά να κάνουν. Ακόμη, αναπτύσσουν έτσι τη συγκέντρωση και την προσοχή τους κι επιταχύνουν το ρυθμό της δράσης τους, αποκτώντας μια καλή συνήθεια, να μη σύρουν, δηλαδή ,στο χρόνο όσα έχουν να κάνουν.
- Κατακτώντας τον τρόπο να οργανώνουν τη μέρα τους, μαθαίνουν και πώς να απαλλάσσονται από το άγχος, γιατί εχθρός του στρες είναι το πρόγραμμα.
- Είναι πολύ πιο ήρεμα και συνεργατικά επειδή έχουν γεμάτη κι ενδιαφέρουσα μέρα.
- Αντιλαμβάνονται καλύτερα το πρόγραμμα της ημέρας των ενηλίκων κι εκτιμούν περισσότερο ό,τι τους χαρίζεται.
- Μαθαίνουν να αυτενεργούν κι άρα αποκτούν αυτοεκτίμηση κι αυτοπεποίθηση.
- Δένονται περισσότερο με την οικογένεια εφόσον εξουδετερώνεται η γκρίνια και η φασαρία στο σπίτι.
- Μαθαίνουν την αξία της συνέπειας μεταξύ λόγων και πράξεων.
- Συμβαίνουν λιγότερα ατυχήματα και τραυματισμοί.
- Ο προγραμματισμός της διατροφής και του ύπνου τους τα βοηθά στην υγιή τους ανάπτυξη.
- Εξασφαλίζεται παραπάνω ελεύθερος χρόνος με τον προγραμματισμό.
Σταυρούλα Δελημπαλταδάκη
Ψυχολόγος – Παιδαγωγός